Esenyurt, İstanbul
+90 544 838 23 23
İstanbul

Biyouyumluluk Testleri

Tıbbi Cihazların Biyouyumluluk Testleri

biyouyumluluk testleri

Biyouyumluluk Nedir?

Biyouyumluluk, bir tıbbi cihazın hasta üzerinde kullanımında önceden belirlenmiş olan reaksiyonlar haricinde herhangi bir yan etkinin meydana gelmemesi olarak tanımlanabilir. Tıbbi cihazlarda kullanılan malzemeler hastalarda biyolojik reaksiyonlara sebep olursa, en iyi tasarlanmış ürünler bile komplikasyonlara sebep olabilmektedir. İşte Biyouyumluk bu gibi komplikasyonların belirli testler aracılığıyla önüne geçilebilmek için yapılmaktadır.

Biyouyumluluk, ISO 10993 Tıbbi Cihazların Biyolojik Değerlendirilmesi standardına tabidir.

Tıbbi cihazlar, sınıflandırılmaları ve kullanım amaçlarına göre farklı biyolojik güvenlik testleri gerektirmektedir. Bu testlere biyouyumluluk testleri demekteyiz.

Biyouyumluluk Testi = Tıbbi Cihazların Biyolojik Değerlendirmesi

Tıbbi Cihaz Biyouyumluluk Değerlendirmesi

Bir tıbbi cihazın klinik performansı, hedeflenen kullanım amacının gerekliliklerini yerine getirmesinin yanında; hasta vücuduyla temas ettiği süreç içerisinde, hastada minimum beklenmedik etkiye yol açması ve biyolojik açıdan uyumlu olmasıyla ölçülmektedir. Buna paralel olarak biyouyumluluk kavramı; tıbbi cihazın hasta vücuduyla teması süresince kullanım amacında belirlenen reaksiyonlar veya çalışma mekanizması haricinde; yan etkisiz veya durağan kalması olarak tanımlanmaktadır.

Tıbbi cihazların biyouyumluluk performansları ve testleri ISO 10993 Tıbbi Cihazların Biyolojik Değerlendirilmesi standart serisine tabiidir. ISO 10993 standart serisi, genel olarak tüm dünyada en fazla kabul gören biyouyumluluk test referansı olsa da; bazı spesifik ülkelerde (örn. Çin, Amerika, Kanada gibi) biyouyumluluk test gereklilikleri birtakım farklılıklar gösterebilmektedir.

1. BİYOUYUMLULUK TESTLERİ

  1. Sistemik Toksisite Testleri
    • Akut Sistemik Toksisite Testi
    • Subakut Sistemik Toksisite Testi
    • Kronik Sistemik Toksisite Testi
    • Subkronik Sistemik Toksisite Testi
  2. Sitotoksisite Testi
  3. Genotoksisite Testleri
    •  Bakteriyel Geri Mutasyon Testi (AMES)
    • in Vitro Memeli Kromozom Aberasyon Testi
    • in Vitro Memeli Hücre Gen Mutasyon Testi
    • in Vitro Memeli Hücre Gen Mutasyon Testi
  4. İrritasyon ve Ensitizasyon Testleri;
    • İntrakütan Reaktivite Testi
    • Mukozal Tahriş (Vajinal, Penil, Rektal, Oral, Nazal) Testi
    • Oküler Tahriş Testi
    • Kapalı Yama (Buehler) Dermal Tahriş Testi
    • Guinea Pig Maksimizasyon Testi
  5. Hemouyumluluk (Kan Uyumluluǧu) Testleri;
    • Hemoliz Testi
    • Pıhtılaşma (Koagülasyon) Testi
    • Protrombin Zamanı (PT) Testi
    • Kısmi Tromboplastin Zamanı (PTT) Testi
    • Trombin Zamanı (TT) Testi
    • Tamamlayıcı (Komplement) Sistem Testi
  6. İmplantasyon Testi;
    • Kas İçi İmplantasyon Testi
    • Kemik İçi İmplantasyon Testi
    • Deri Altı İmplantasyon Testi
    • Oküler İmplantasyon Testi
  7. Pirojenite Testi
  8. Karsinojenite Testi
  9. Abnormal Toksisite Testi
  10. Malzeme ve Kimyasal Karaterizasyon Testi
  11. Ethylene Oxide(ETO) ve Ethylene Chlorohyd- rin(ECH) Kalıntı Testi

Dünyanın her bölgesinde, tıbbi cihaz üreticileri ürünlerinin biyouyumluluk performansını kanıtlamakla yükümlüdür. Çoklukla, Tıbbi cihazların biyouyumluluk performansı ISO 10993-1 Tıbbi cihazların biyolojik değerlendirilmesi – ISO 10993-1: 2009 Bölüm 1: Bir risk yönetim sürecinde değerlendirme ve deney standardında belirlenen cihaz sınıflandırmasına uygun olarak seçilmekte ve en genel anlamda aşağıdaki biyolojik etkilere göre değerlendirilmektedir:

  • Genotoksisite testi; tıbbi cihazın, hastanın vücudunda bulunan hücrelerdeki genetik bilgiye mutajenik, kanserojenik ve teratojenik (doğum malformasyonları) vb. herhangi bir etkisinin olup olmadığını belirler; genotoksisite testi ISO 10993-3 standardına göre uygulanır.
  • Kan uyumluluğu Testi;hastanın kan hücrelerinde hemoliz (kan hücrelerinin parçalanması), trombus oluşumu, immün sisteme olan etkileri gibi biyolojik etkileri ölçümler. Kan uyumluluğu testi ISO 10993-4 standardına göre uygulanır.
  • Sitotoksisite testi:hücre ölümleri, hücre büyümesinin engellenmesi gibi hastanın vücudundaki hücrelerin yaşam döngüsüne olan etkilerini değerlendiren testtir. 10993-5 standardına göre uygulanır.
  • İmplantasyon Testi:implant kategorisine giren tıbbi cihazların; implantasyon sonrası lokal etkilerin incelenmesi kapsamında yapılan testtir. İmplantasyon testi ISO 10993-6 standardına göre uygulanır.
  • İritasyon ve cilt sensitizasyonu testi:tıbbi cihazın hasta vücudunda herhangi bir iritasyon veya sensitizasyon reaksiyonuna neden olup olmadığını belirleyen ve ISO 10993-10 standardına göre uygulanan testtir.
  • Sistemik Toksisite testleri;tıbbi cihazın hasta vücudunda tremor, vücut ağırlığında ve vücut sıcaklığında değişiklikler gibi sistemik bir etkiye neden olup olmadığını ölçer. Sistemik toksisite testleri ISO 10993-11 standardına göre uygulanır.
  • Malzeme ve kimyasal karakterizasyon testi;kombine tıbbi cihazların (yani cihazın amacını gerçekleştirmesi için herhangi bir ilaç ile birlikte kullanımı gerekiyorsa) ve/veya cihazdan hasta vücut sistemine sızabilecek maddeler varsa; bu maddelerin tanımlanması ve güvenliğinin araştırılması için yapılan testlerdir. Bu testler ISO 10993-18 standardına göre uygulanır.

Yukarıda belirtilen en yaygın testler dışında, tıbbi cihazın sınıflandırmasına göre ek testler de gerekebilir.
Örneğin,

  • Biyobozunur tıbbi cihazlar için ISO 10993-16 Tıbbi malzemelerin biyolojik değerlendirilmesi – Bölüm 16: Bozunma ürünleri ve özütlenebilir ürünler için toksikokinetik çalışma tasarımı kapsamındaki toksikokinetik çalışmalar

veya

  • Polimerik tıbbi cihazlar için spesifik olarak belirlenmiş ISO 10993-13: Polimerik Tıbbi Cihazlardan Kaynaklanan Bozunma Ürünlerinin Tanımlanması ve Miktarının Belirlenmesi
  • Seramik tıbbi cihazlar için; ISO 10993-14: Seramiklerden Kaynaklanan Bozunma Ürünlerinin Tanımlanması ve Miktarının Belirlenmesi

ve

  • Hammaddesi metal ve alaşımları olan tıbbi cihazlar için ISO10993-15: Metaller ve Alaşımlarından Kaynaklanan Bozunma Ürünlerinin Tanımlanması ve Miktarının Belirlenmesi standartlarına uygun olarak; sızan malzemelerin tanımlanması ve miktarlarının ölçülmesi gibi.

Aşağıdaki tabloda tıbbi cihazların vücut teması ve temas süresine uygun olarak gereken biyouyumluluk testleri gösterilmiştir. Son olarak “Biyouyumluluk testleri”nin bitmiş ürüne uygulanması gerektiği unutulmamalıdır.

Biyouyumluluk Test Matrisi
Tablo 1: Biyouyumluluk Test Matrisi

X = ISO 10993-1 standardında belirtilen testler
ϴ= Amerika (FDA) pazarına başvuruda yapılması gereken testler
Not1= Doku, doku sıvısı ve derialtı boşluğunu da içermektedir.
Not2= Ekstrakorporeal dolaşıma katılan bütün cihazlar için yapılmalıdır

Biyouyumluluk testleri; sitotoksisite, malzeme ve kimyasal karakterizasyon kapsamındaki testler ve trombus oluşumu hariç diğer kan uyumluluğu testlerinin dışında çoğunlukla hayvanlar üzerinde yürütülmektedir. Her bir biyouyumluluk testinde kullanılacak hayvan sayısı testin içeriğine bağlı olarak birbirinden farklıdır. Yine aynı şekilde, her bir biyouyumluluk testinin süresi de birbirinden farklılık göstermektedir. Örneğin, akut sistemik toksisite testi 3-5 arası fareyle yapılan ve yaklaşık 17 gün süren bir test iken; kronik toksisite testi 60 civarı fare ve 254 günlük bir test süreci ve rapor yazımını gerektirmektedir.

2. BİYOUYUMLULUK PLANI

Biyouyumluluk planı; biyouyumluluk değerlendirme kriterlerini içeren ve değerlendirme (biyolojik ve kimyasal testler, literatür değerlerndirmesi) sürecine başlanmadan önce oluşturulması gereken ve çoğunlukla göz ardı edilen önemli bir dokümandır. Bu planda, biyouyumluluğu kanıtlanmak istenen cihazla ilgili,

  • Hammadde bilgileri ve bunların biyouyumluluk bilgileri
  • Cihazın tasarım karakteristiği ve çalışma mekanizması
  • Piyasada bulunan eşdeğer cihaz bilgileri
  • Satış yapılmak istenen hedef pazar gereklilikleri (Örn., Amerika) gibi veriler göz önüne alınarak taslak bir doküman oluşturulmalıdır. En genel anlamda biyouyumluluk değerledirmesi ISO 10993-1 standardına uygun olarak yapılmalıdır. Ancak, özel gereklilikler talep eden Amerika, Çin gibi pazarlar için ilgili tıbbi cihaz ruhsatlandırma kuruluşlarının resmi dokümanları da takip edilip göz önüne alınmalıdır.

gibi veriler göz önüne alınarak taslak bir doküman oluşturulmalıdır. En genel anlamda biyouyumluluk değerledirmesi ISO 10993-1 standardına uygun olarak yapılmalıdır. Ancak, özel gereklilikler talep eden Amerika, Çin gibi pazarlar için ilgili tıbbi cihaz ruhsatlandırma kuruluşlarının resmi dokümanları da takip edilip göz önüne alınmalıdır.

3. BİYOUYUMLULUK DEĞERLENDİRMESİ

Tıbbi cihazların biyouyumluluk testlerinin sürelerinin uzunluğu ve bu testlerin maliyetlerinin kayda değer bir bütçe gerektirdiği yadsınamaz bir gerçektir. Bir tıbbi cihazın mekanizması, tarihçesi ve eşdeğer cihaz mevcudiyeti bir bütün olarak elverişli ise; mümkün olan en kısa sürede, bilimsel literatüre, minimum test sayısına, minimum test süresine ve var olan eşdeğer cihaz verilerine dayanarak biyouyumluluğunun kanıtlanması mümkündür. Biyouyumluluk değerlendirmesinde (kabaca testlerin ve literatürlerin seçiminde); cihazın tüm üretim basamakları göz önünde bulundurularak mümkün olan en kısa sürede, en az sayıda test ve en geniş kapsamlı bilimsel literatür ile cihazın biyouyumluluğunun kanıtlanması sağlanabilir. Planlama aşamasında ve sonrasında yapılan değerlendirmede biyolojik testlerle beraber ya da bağımsız “Malzeme ve Kimyasal Karakterizasyon” testlerine de ihtiyaç duyulması çok sık karşılaşılan bir durumdur.

Aşağıdaki tabloda Malzeme ve Kimyasal Karakterizasyon testlerinin cihaz sınıflandırmasına göre gösterimi verilmiştir:

Malzeme ve Kimyasal Karakterizasyon Test Matrisi
Tablo 2: Malzeme ve Kimyasal Karakterizasyon Test Matrisi

E=Ekstrakt
M=Malzeme/Materyal
P=Polimerik Materyal

Malzeme ve kimyasal karakterizasyon testleri; vücutla temas durumu süresince üründen sızabilecek kimyasalların risk değerlendirmesinin yapılmasını ve bunun biyouyumluluk performansına olan etkisinin analiz edilmesini amaçlamaktadır. Bu testler üründe kullanılan boyar maddeler, yapıştırma veya yıkama işlemlerinde kullanılan kimyasalların biyolojik güvenliğinin gösterilmesi için hem süre hem de maliyet açısından ideal seçeneklerdir.

Malzeme ve kimyasal karakterizasyon testleriyle tanımlanan sızabilen maddeler ve diğer kimyasallar; son aşamada bilimsel literatür verisiyle desteklenerek biyouyumluluk değerlendirme raporunda analiz edilir.

Biyouyumluluk testleri ile ilgili desteğe ihtiyaç duyduğunuzda alanında uzman ekibimiz ile her zaman yanınızdayız.. Aşağıda yer almakta olan iletişim bilgilerimizden bize ulaşın.

Bize Whatsapp ile Ulaşın