Genotoksisite Testleri
Genotoksisite Nedir?
Genetikte, genotoksisite, kimyasalların genetik materyale zarar verme yetenekleriyle ilgili özelliklerini tanımlayan bir terimdir. Bu, mutasyonlara ve muhtemelen çeşitli kanser türlerine yol açabilir.
Genotoksisite, tüm mutajenik maddelerin genotoksik olması dışında mutajeniteye benzerdir ve bununla karıştırılabilir, oysa tersine, tüm genotoksik maddeler mutajenik değildir.
Genotoksisite, mutasyon indüksiyonu, yanlış zamanlı olay aktivasyonu ve mutasyonlara yol açan doğrudan DNA hasarı dahil olmak üzere DNA üzerinde dolaylı veya doğrudan etkilere yol açabilir. Hücrelerin gelecek nesillerine aktarılabilecek doğrudan, kalıtsal değişikliklere neden olur.
Bu normalde organizma tarafından DNA onarımı veya apoptoz süreci (kontrollü hücre ölümü) yoluyla hafifletilirken, hasar her zaman sabit olmayabilir ve bu da mutajeneze yol açar.
Genotoksinler kimyasal maddeler ve radyasyon içerebilir. Bir organizma içindeki etkilerine bağlı olarak, genotoksinler şu şekilde kategorize edilebilir:
- Kanserojenler (kansere neden olan ajanlar)
- Mutajenler (mutasyona neden olan ajanlar)
- Teratojenler (doğum kusuruna neden olan ajanlar)
Bir genotoksik ajanın ökaryotik bir organizmada hangi hücre tipinin etkilendiğine bağlı olarak iki farklı etkisi vardır. Somatik hücrelerde genetik hasar maligniteye (kanser) neden olabilirken, germ hücrelerinde doğum kusurlarına yol açan kalıtsal mutasyonlar meydana gelebilir.
Genotoksik ajanların neden olduğu yaygın hasar, DNA’daki tek ve çift zincirli kırılmaları, yapısal ve sayısal kromozomal anormallikleri, nokta mutasyonlarını ve eksizyon onarımı kaybını içerir. Kamu güvenliğinin sağlanması isteniyorsa, kimyasalın potansiyel etkilerinin bilinmesi hayati önem taşımaktadır.
Genotoksisite Testi: Nasıl Çalışır?
İlaç bileşenleri olarak kullanılacak çeşitli materyallerin genotoksisite etkilerinin değerlendirilmesi hayati önem taşımaktadır. Örneğin, bir geçiş metali olan krom, karsinojeneze yol açabilen DNA lezyonlarına neden olabilir.
Pirolizidin alkaloidleri, bitki türlerinde meydana gelen ancak insanlar dahil hayvanlar için toksik olan maddelerdir. Tüm PA’ların neredeyse yarısı genotoksik olarak sınıflandırılır ve çoğu tümörijeniktir. Birçok kimyasalın genotoksik ve buna bağlı olarak mutajenik olma potansiyeli vardır.
Bir maddenin genotoksisitesini test etmek için birçok farklı teknik kullanılabilir. Bunlar in-vivo veya in-vitro testler olabilir ve şunları içerir:
- Ames Testi – Bu yaygın olarak kullanılan teknik, farklı genetik değişiklikleri karşılaştırmak ve bir maddenin genotoksisitesini değerlendirmek için birden fazla Salmonella typhimurium bakteri suşunu kullanır. Bakteriler, ihtiyaç duydukları ancak üretemedikleri histidin ile inkübe edilir. Testin sonunda canlı kalan herhangi bir suş, bu nedenle, kimyasalın potansiyel olarak genotoksik olduğunu gösteren histidin sentezlemek için mutasyona uğrayacaktır. Bu teknik, çerçeve kaymasını ve nokta mutasyonlarını tanımlamak için kullanışlıdır.
- Comet Assay (Tek hücreli jel elektroforezi) – Hücrelerdeki DNA iplik kopmalarını ölçen yaygın olarak kullanılan bir başka teknik. Hücreler agaroza gömülüdür ve deterjanlar ve yüksek tuzla parçalanır. Kuyruklu yıldız benzeri yapılar (bu nedenle adı), anoda doğru göç eden çift iplikli kopmalar içeren hasarlı DNA iplikçikleri ile oluşur. Bu teknik, düşük DNA hasar seviyelerini tespit edebildiği ve hızlı sonuçlar veren nispeten basit ve ucuz bir prosedür olduğu için avantajlıdır. Bununla birlikte, bir kuyruklu yıldız tahlili, kimyasalın genotoksik etkisinin altında yatan mekanizmayı ortaya çıkarmaz.
- Mikronükleus Testi (MN) – Bu, genotoksik çalışmalar için en güvenilir ve başarılı testlerden biri olarak yaygın olarak kabul edilen toksikolojik bir tekniktir. Mikronükleus, hücre replikasyonu sırasında mitoz veya mayozun anafazı sırasında oluşan kromozomal parçaları içeren düzensiz bir çekirdektir. Analiz edilen kimyasala maruz kalan hücrelerde üretilen mikronükleus sayısı incelenerek, potansiyel genotoksik ve mutajenik özellikler değerlendirilebilir.
Pek çok genotoksisite çalışması, bir kimyasal maddenin genotoksik potansiyelinin tam bir resmini oluşturmak için birbiriyle bağlantılı olarak çoklu tahlil yöntemleri kullanır.
Genotoksisite Testleri ile ilgili desteğe ihtiyaç duyduğunuzda alanında uzman ekibimiz ile her zaman yanınızdayız.. Aşağıda yer almakta olan iletişim bilgilerimizden bize ulaşın.
